Ngayong araw ng Sabado, Setyembre 21, 2024, ginugunita ang ika-52 anibersaryo ng deklarasyon ng Batas Militar sa Pilipinas ng yumaong Pangulong Ferdinand Marcos Sr., nang lagdaan nito ang Proclamation No. 1081. Sinasabi ng ilan na ito raw ang simula ng "darkest chapter" sa kasaysayan ng bansa batay sa mga kritiko, at "golden years" naman para sa mga tagasuporta.
Halina't balikan ang kasaysayan sa pamamagitan ng mga pelikulang nagbigay-representasyon sa nabanggit na era, positibo man o negatibo ang atake.
Sister Stella L. (1984)
Si Sister Stella Legaspi (Vilma Santos) ay isang madre na nasangkot sa labor strike matapos malaman ang pagpapabaya ng gobyerno sa mahihirap at uring manggagawa. Ang kanyang sinumpaang tungkulin na ipaglaban ang mga mahihirap ay naging kumplikado nang si Nick Fajardo (Jay Ilagan), ang kanyang kaibigang mamamahayag, ay pinahirapan at si Dencio (Tony Santos), isang pinuno ng unyon, ay kinidnap at pinatay.
Pelikula nina Zanjoe, Daniel made-delay?
Signos (1984)
Ang dokumentaryong ito ay produkto ng pagtutulungan ng mga artista at manunulat ng pelikula, na sa kabila ng iba't ibang pampulitikang paniniwala, ay pinagkaisa ng isang iisang layunin - ang pagpapatalsik ang rehimeng Marcos. Tampok dito ang mga panayam ng matatapang na personalidad na humamon sa awtokratikong pamumuno ng pamilya Marcos. Kasama ang mga orihinal na aktwal na footage ng iconic na Ninoy burial procession, mga panayam mula sa mahahalagang personalidad mula sa paglaban sa diktadurang Marcos, kinunan nang sabay sa Sister Stella L. ang pelikulang ito.
Eskapo (1995)
Hango sa totoong kwento tungkol sa pagtakas nina Lopez at Osmeña mula sa kulungan noong panahon ng Martial Law. Sina Serge Osmeña (Richard Gomez) at Geny Lopez (Christopher de Leon) ay kabilang sa mga bilanggong pulitikal ng Rehimeng Marcos; sila ay maling inakusahan na may balak na patayin si Marcos. Halos isinuko ng angkan ni Osmeña at Lopez ang kanilang mga imperyo sa ekonomiya sa Rehimeng Marcos kapalit ng kalayaan ng kanilang anak ngunit walang resulta. Kaya, walang pagpipilian sina Osmeña at Lopez kundi ang magplano para sa kanilang mahusay na pagtakas.
Batas Militar (1997)
Dokumentaryo tungkol sa mga kaganapang pampulitika na humantong sa pagbagsak ng rehimen ni Ferdinand Marcos Sr. sa Pilipinas. Kasama ang mga panayam sa mga punong-guro na kasangkot sa salungatan, malawak na footage ng balita, at ilang pagsasadula ng mga makasaysayang kaganapan.
Bata, Bata Paano Ka Ginawa (1998)
Mula sa nobela ng feministang si Lualhati Bautista, gumanap na "Lea Bustamante" na may dalawang anak na may magkaibang tatay si Star For All Seasons Vilma Santos. Ipinakita sa nobela ang katayuan ng mga babae at ina sa panahong ng Martial Law, sa ilalim ng Star Cinema.
Dekada '70 (2002)
Itinatanghal ng Star Cinema ang "Dekada '70." Isang pelikula na nagbigay representasyon sa Pilipinas sa madilim na panahon ng Martial Law. Ang kwento ay umiikot sa mag-asawang Julian (Christopher De Leon) at Amanda Bartolome (Vilma Santos), na may limang anak na lalaki na dumaan sa mga nakakakilabot na insidente kabilang ang maling pagkakulong, pagpatay, at pagkakanulo sa pulitika.
Sigwa (2010)
Si Dolly (Dawn Zulueta; mas batang kahalili: Megan Young), isang Fil-Am citizen, ay bumalik sa Pilipinas 35 taon matapos siyang i-deport, para hanapin ang kanyang anak. Noong 1970s, siya ay isang mamamahayag na naging aktibista na umibig kay Eddie (Allen Dizon). Iniwan ni Dolly ang kanyang anak sa pangangalaga ni Azon nang siya ay arestuhin sa isang raid dahil sa kanyang relasyon sa mga komunistang grupo. Napagtanto niya na marami ang nagbago sa Maynila, ngunit may mga bagay na nananatiling pareho, lalo na ang kalagayan ng masa.
Nakipag-ugnayan siyang muli sa kanyang mga kasamang aktibista at nakita kung ano ang nangyari sa kanila. Aktibista pa rin si Rading (Jim Pebanco; mas batang kahalili: Jay Aquitania). Sumali si Cita (Zsa Zsa Padilla; mas batang kahalili: Pauleen Luna) sa kilusang gerilya. Si Azon (Gina Alajar; mas batang kahalili: Lovi Poe), na brutal na ginahasa ng mga puwersa ng pulisya, ay sumilong sa isang malayong probinsya para makalimutan ang kanyang nakaraan. Ngunit si Oliver (Tirso Cruz III; mas batang kahalili: Marvin Agustin) ang naging presidential spokesperson ng administrasyong kinubkob ng kontrobersiya.
Barber's Tales (2013)
Ang Barber's Tales ay sinasabing isa sa ganapan sa panahon ng pagtatapos ng rehimeng Marcos, at nagsasalaysay ng kuwento ng balo na si Marilou (Eugene Domingo) na nagmana ng nag-iisang barber shop ng bayan mula sa kanyang namayapang asawa — isang negosyo na ipinasa sa mga henerasyon ng lalaki sa pamilya ng kanyang asawa. Nang walang ibang paraan ng suporta, nag-ipon siya ng lakas ng loob na patakbuhin ang barbershop. Gaya ng inaasahan, nabigo siyang makaakit ng sinumang customer, subalit dahil sa suporta ng kaniyang mga kaibigan ay nakilala siya bilang babaeng barbero sa kanilang bayan. Naging kanlungan ng mga aktibistang lumalaban sa pamahalaan ang kaniyang barberya. Sa dulo ng pelikula, hindi inaasahan ang kaniyang pag-anib sa kilusan.
Mula sa Kung Ano ang Noon (2014)
Mga mahiwagang bagay ang nangyayari sa isang liblib na baryo sa Pilipinas noong 1972, nang isailalim ang bansa sa Martial Law sa pamamagitan ng Proclamation No. 1081. Naririnig ang mga panaghoy mula sa kagubatan, ang mga baka ay tinaga hanggang sa mamatay, ang isang lalaki ay natagpuang duguan hanggang sa kamatayan sa sangang-daan at ang mga bahay ay sinunog.
"Mula sa Kung Ano ang Noon" ay isang magandang alegorya. Ang mga pangyayaring nangyayari sa maliit na bayan, bagama't tinukoy na parang nangyari ilang taon bago ang mga kaganapan sa panahon ng batas militar, ay sumasalamin sa malawak na kasaysayan ng Pilipinas bilang isang bansa. Mula sa nauugnay na koneksyon ng mga tao sa lupain hanggang sa mabagal ngunit tiyak na pagwawaldas ng koneksyon na iyon dahil sa banayad na pagpasok ng relihiyon at pulitika, ang nakakapangit na mga karanasan ng bayan ay pumupukaw ng isang tiyak na pakiramdam — kawalan ng ginhawa.
Liway (2018)
Ang pelikulang Liway ay inilabas noong 2018, na nagkwento sa mga karanasan ni Dakip, isang batang lalaki na lumaki sa isang kulungan bilang anak ng Anti-Marcos dissident na si Cecilia Flores-Oebanda (Glaiza de Castro), na mas kilala bilang Commander Liway, noong humihina ang mga araw ng diktadurang Marcos. Halaw mula sa isang totoong kuwento tungkol ng isang batang ina na gumagamit ng kathang-isip upang protektahan ang kanyang anak mula sa mga katotohanan ng kanyang nakakulong na pagpapalaki.
ML (2018)
Ang pelikula ay umiikot sa estudyanterng si Carlo (Tony Labrusca), isang pro martial law millennial student, na nakapanayam ang retired Colonel Dela Cruz (Eddie Garcia) tungkol sa kanyang karanasan at serbisyo sa nito ilalim ng rehimeng Marcos noong panahon ng martial law. Lingid sa kaalaman ni Carlo, ang colonel ay talagang delusional at psychopathic, at hinuli at pinahirapan nito ang mga estudyante, tulad ng ginawa niya sa mga aktibista noong 1970s.
The Kingmaker (2019)
Isang pambihirang pagsilip sa kontrobersyal na political career ni Imelda Marcos. Bilang dating unang ginang ng Pilipinas, mas kilala si Marcos sa kanyang marangyang pamumuhay, ngunit ang kanyang behind-the-scenes na impluwensya ng pagkapangulo ng kanyang asawa ang nagbunsod sa kanya sa pandaigdigang pampulitikang harapan. Isang paglalakbay sa mahabang kasaysayan ng katiwalian, pagmamalabis, at kalupitan ng pamilya Marcos.
Maid in Malacañang (2022)
Ang pelikulang ito ay pagpapakita sa buhay ng pamilya Marcos sa Palasyo, 72 oras o tatlong araw bago ang EDSA People Power I.
Bagama't pangunahing nakatuon sa pamilya Marcos, may mga eksenang ipinapakita rin ang interaksyon nila sa mga kasambahay at tauhan sa Malacañang, partikular sa mga close-in aides at household staff. Ang pelikula ay nagdulot ng iba't ibang reaksyon mula sa publiko, at itinuturing ng ilan bilang isang pagtatangka na baguhin o gawing mas positibo ang imahe ng pamilya Marcos.
Kasama ang international screenings, pumalo sa ₱650 milyon ang kontrobersyal na pelikula ng direktor na si Darryl Yap na “Maid in Malacañang,” ang pelikulang nagtatampok sa buhay ng dating first family na pamilya Marcos. Ayon sa GMA News Online, umabot sa ₱21 milyon ang unang araw ng screening ng pelikula. Magmula noong pandemic, ang “Maid in Malacañang” ang siyang unang pelikula na kumita ng ₱206 milyon sa loob lang ng isang linggo. Kinumpirma rin ng VIVA Films na nagtala ito ng ₱650 kabuuang kita sa takilya.
Katips (2022)
Katapat ng Maid in Malacañang, ang "Katips" ay isinulat, idinerehe, at pinrodyus ni Atty. Vince Tanada na nakakuha ng 17 nominasyon sa FAMAS Awards 2022. Ang pelikula ay isang musical drama film tungkol sa mga naging biktima umano ng Martial Law, na batay naman sa isang musical play.
Martyr or Murderer (2023)
Ito ang sequel ng MIM na nagpapakita naman sa naging buhay ng pamilya Marcos habang sila ay nasa Hawaii, matapos umalis ng Pilipinas dahil sa naganap an EDSA People Power I, sa direksyon pa rin ni Darryl Yap.
Oras De Peligro (2023)
Sa direksyon ni Joel Lamangan, umikot ang istorya sa isang pamilyang nakaranas ng kalupitan sa panahon ng Martial Law sa Pilipinas, at pagwewelga sa naging resulta ng snap elections noong 1986. Itinapat ang pelikula sa Martyr or Murderer bilang "kontra" umano sa pelikulang pumapabor at nagtatampok naman sa pamilya Marcos. Ang pelikula ay pinagbidahan ng aktres na si Cherry Pie Picache at aktor na si Allen Dizon.
Ako si Ninoy (2023)
Sa direksyon ni Atty. Vince Tañada, umiikot ang musical film sa naging buhay at trahedya ni dating senador Ninoy Aquino sa panahon ng Martial Law.
