ni Johnny Dayang
Ito ay isang katotohanan na ang pinakanakakaakit na pang-akit na humihila ng mga pulitiko at mga pampublikong lingkod sa gobyerno ay ang alam ng lahat bilang ‘intelligence fund.’ Ito ang parehong biyaya na pinag-aagawan ng mga lokal na pulitiko. Itinakda ng batas na hindi ma-e-audit, ito ang bacon para sa katiwalian.
Kamakailan lamang, ang usapin ng intelligence fund ay naging ulo ng mga balita matapos na tanggalin ni Defense Secretary Delfin Lorenza ang kasunduan ng kanyang tanggapan sa University of the Philippines (UP) at sinabi na ang campus ng unibersidad ay naging sentro ng pangangalap ng mga rebelde.
Upang gatungan ang ingay ng militar, ang Armed Forces of the Philippines (AFP) makalipas ang ilang araw ay nag-post sa kanyang Facebook account ng mga pangalan ng 27 katao, sinasabing alumni ng UP na hinikayat ng New People’s Army at napatay o dinakip ng mga puwersa ng gobyerno.
Ngunit sa walang hanggan na kahihiyan ng AFP, ang ilan sa mga nauri bilang nahuli o napatay ay hindi naiugnay, kahit na sa pakikiramay, sa insurhensya o naaresto dahil sa mapang-akit na mga pagkukusa. Nasa listahan ang mga taga-media, mga nakaraang opisyal ng publiko, abogado, edukador, at taga-showbiz.
Sinapol ito ni UP Diliman Chancellor Fidel Nemenzo nang sinabi niya na ‘sa kabila ng milyun-milyong pera ng mga nagbabayad ng buwis na ibinuhos sa intelligence ng militar, ang AFP [ay] gumagawa ng mga walang basehang paratang.
Lalong nakakagambala ang gaffe dahil maiiwasan ito. Sa napakalaking magagastos na pera ng intelligence at napakaraming tauhan upang magsagawa ng pagsubaybay, ang oversight ay nangangahulugang na walang pagbabahagi ng impormasyon at may kakulangan sa counterchecking.
Tinawag ni Sec. Lorenzana ang kamalian na isang ‘unpardonable lapse.’ Dahil dito, dalawang pangunahing heneral ang sinisisi sa maling listahan.
Sa mga stalwart sa unibersidad, ang listahan ay isang minadaling propaganda na inimbento upang lumikha ng kaguluhan at magtanim ng takot. Ang UP ay hindi kailanman naging hotbed ng rebelde. Sa pagtanggal ng kasunduan sa UP-DND, dapat na aliwin ang AFP na maaaring magkatotoo ang kanilang maling pananaw.
Noong 2020, ang pinakamalaking bahagi ng intel pie ay napunta sa Tanggapan ng Pangulo, halos ang parehong halaga na mayroon ang AFP, Philippine National Police (PNP), National Bureau of Investigation (NBI), at Philippine Coast Guard (PCG) na sama-samang natanggap.
Bilang buod, nakakuha ang OP ng halos P2.3 bilyon, mas malaki kaysa sa P1.7 bilyon na nakuha ng Department of National Defense (DND) noong nakaraang taon. Samantala, ang Department of the Interior and Local Government (DILG), kasama ang PNP sa ilalim nito, ay nakakuha lamang ng halos P800 milyon.
Ipinakita ng mga numero sa 2019 na ang pondo ng intel ng DND-AFP ay nahahati sa mga sumusunod: Office of the Defense Secretary, P10 milyon; Philippine Army, P444 milyon; Philippine Air Force, P17 milyon; Philippine Navy, P39.7 milyon; at Pangkalahatang Punong-himpilan, P1.18 bilyon. Sa kabilang banda, ang Department of Transportation, na may kontrol sa PCG, ay nakakuha ng tig-P10 milyon.
