Pinalawig ni Pangulong Rodrigo Duterte ang termino ng Inter-Agency Task Force for the Unified Implementation and Monitoring the Rehabilitation and Recovery Projects and Programs in the Yolanda-affected areas (IATF-Yolanda) hanggang Hunyo, 2022 upang matiyak na makumpleto ang permanenteng programa sa pabahay at iba pang mga bahagi ng pagsisikap sa rehabilitasyon ng gobyerno.

Sa Administrative Order No. 33, inatasan ng Pangulo ang IATF-Yolanda na kumpletuhin ang Yolanda Comprehensive Rehabilitation and Recovery Plan (YCRPP).

Ang IATF-Yolanda, nilikha ng Pangulo noong Agosto, 2017, ay dapat magkaroon ng isang termino na tatlong taon o hanggang Agosto 12, 2020. Sa panahong iyon, nabanggit ng Pangulo ang mga pagkaantala sa programa ng Yolanda rehabilitation dahil sa kawalan ng koordinasyon sa mga ahensya ng estado.

Sa ilalim ng bagong kautusan, sinabi ng Pangulo na 129,484 na mga yunit ng pabahay ang natapos sa ngayon. Tinatayang 49,112 na mga yunit ay sumasailalim pa rin sa konstruksyon o nasa 89.3 porsyento na combined accomplishment rate habang 241 sa 363 permanent resettlement projects ang napailawan.

Ang Yolanda Permanent Housing Program (YPHP), sinabi ng kautusan, ay naglalayong magtayo at lumikha ng “livable, thriving, and disaster-resilient communities under a township approach where resettlements shall be provided not only with the basic necessities of water and electricity but also with solid infrastructures such as daycare centers, health centers, and school buildings within or nearby the housing project sites.”

“To facilitate the competition of the above projects, a component program in the YCRRP, there is a need to extend the term of the IATF-Yolanda,” saad sa AO 33. “The IATF-Yolanda shall be deemed dissolved on 30 June, 2022, unless it is sooner terminated by the President,” dagdag dito. Inatasan din ng Pangulo ang task force na maglathala ng final accomplishment report, kasama ang mga proyekto na ipinatupad, kabuuang badyet na ginamit, at magpadala ng isang kopya sa kanyang tanggapan. Ang kautusan, pinirmahan ng Pangulo noong Setyembre 16, ay nagkabisa kaagad. Ang isang kopya ng kautusan ay naipaskil sa Official Gazette.

Ang super typhoon Yolanda ay nag-iwan ng maraming nasawi at malaking pagkawasak sa maraming mga lugar, kabilang ang Leyte, Samar, Biliran, Negros Occidental, Cebu, Capiz, Aklan, Antique, Iloilo, Masbate, Palawan, at Dinagat Islands noong Nobyembre 8, 2013. Ang Ang Signal No. 5 na bagyonay itinuring bilang isa sa pinakamalaki at pinakamalakas na bagyo na naitala sa pagtama nito sa kalupaan.

Sa AO 5 na bumuo ng IATF-Yolanda noong 2017, sinabi ng Pangulo na kailangang magtatag ng isang organisasyon upang matiyak ang mahusay na koordinasyon sa mga ahensya ng gobyerno na kasangkot sa Yolanda rehabilitation program. Ang task force, na pinamunuan ng Secretary ng Gabinete, ay inaatasan din na kumunsulta sa mga apektadong pamayanan at non-government organizations sa paggawa, pagpapatupad, at pagsusuri ng mga programa.

Kamakailan lamang ay sinabi ni Cabinet Secretary Karlo Nograles na ang mga kinauukulang mga ahensya ng gobyerno ay walang tigil sa pagtatrabaho kasama ang mga local government unit upang mapadali ang paglilipat ng mga pabahay sa mga nakaligtas sa Yolanda.

Noong Hulyo, hindi bababa sa 1,831 natapos na mga yunit ng pabahay sa lalawigan ng Cebu ang pormal na naibigay sa mga benepisyaryo. Sa 20,700 unit ng pabahay, 7,465 ay natapos na habang 9,413 ay itinatayo pa rin.

Ayon kay Nograles, nagkaroon din ng turnover ng mga proyekto sa pabahay sa Ormoc City (1,419 units), Cabucgayan, Biliran (258 unit), Almeria sa Biliran (405 units), Tacloban City (4,193 units), Basey, Samar (1,000 units ), at Burauen, Leyte (1,000 units). “Our aim is to provide comprehensive and doable solutions. We will see these programs through and ensure that these communities are rebuilt and made stronger through the efforts of the Duterte administration,” sinabi ni Nograles.

-Genalyn D. Kabiling