Si Anna Mae Yu Lamentillo, tagapagtatag ng NightOwlGPT at kolumnista ng Manila Bulletin, ay pinarangalan ng AI & Learning Award sa unang She Shapes AI Global Awards bilang pagkilala sa kanyang makabagong gawain sa pagpapangalaga ng mga wika at digital inclusion para sa mga komunidad na nasa laylayan sa buong mundo.
Iginawad ang parangal sa University College London (UCL) ni Propesor Angela Aristidou, isang fellow sa Stanford Digital Economy Lab at Stanford Institute for Human-Centered AI. Ipinunto ni Aristidou ang dedikasyon ni Lamentillo sa paggamit ng AI upang mapanatili ang pagkakaiba-iba ng wika at kultura sa Pilipinas, at binigyang-diin na ang NightOwlGPT ay isang halimbawa kung paano maaaring maging parehong pangmasa at pangmalawakang solusyon ang AI. Sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga kasangkapan upang gawing mas accessible ang digital na mundo para sa mga komunidad na nasa laylayan, tinutugunan ni Lamentillo ang mga kakulangan sa representasyon at lumilikha ng tunay na epekto sa totoong buhay.
Ang She Shapes AI Global Awards ay nagbibigay-pugay sa mga kababaihang nangunguna sa makatarungan at responsableng AI innovation sa iba’t ibang larangan tulad ng edukasyon, demokrasya, kapayapaan, pangangalaga sa kalikasan, at transparency sa media. Ang mga nanalo ay pinili ng She Shapes AI Global Award Council, isang grupo ng mga internasyonal na eksperto sa AI, negosyante, at mga tagapagtaguyod ng teknolohiya.
Ayon kay Dr. Julia Stamm, tagapagtatag ng She Shapes AI, mahalaga ang papel ng mga kababaihan sa paghubog ng kinabukasan ng AI:
CBCP, nanawagang ipagdasal ang health condition ni Pope Francis
“Nasa isang kritikal na punto tayo. Kung nais nating lumikha ng hinaharap kung saan ang AI ay nagsisilbi para sa lahat, kailangang tiyakin nating ito ay hinuhubog ng marami, hindi ng iilan lamang,” ani Stamm. “Sa pamamagitan ng pagbibigay-pugay sa mga kababaihang mula sa iba’t ibang panig ng mundo na nagpapatuloy sa larangan ng AI at pinapakita ang kanilang makabuluhang gawain, ipinapakita natin kung paano maaaring umayon ang AI sa mga panlipunang pagpapahalaga at responsableng prinsipyo – at na hindi magkasalungat ang tagumpay sa negosyo at ang paggawa ng mabuti.”
Pagpapalakas ng Mga Komunidad na Nasa Laylayan sa Pamamagitan ng AI
Ang parangal na natanggap ni Lamentillo ay para sa kanyang proyekto, ang NightOwlGPT, isang AI-driven platform na idinisenyo upang mapanatili ang mga wikang nanganganib nang mawala at mapalawak ang digital literacy. Sa pamamagitan ng real-time translation at culturally relevant learning tools, tinutulungan ng NightOwlGPT ang mga katutubong at nasa laylayang komunidad sa Pilipinas, Colombia, Ghana, at Pakistan na magkaroon ng access sa edukasyon at makilahok sa pandaigdigang digital economy.
Bilang isang miyembro ng Karay-a ethnolinguistic group, alam ni Lamentillo ang kahalagahan ng pangangalaga sa pamanang pangkultura sa harap ng mabilis na modernisasyon. Sa kanyang trabaho, tinitiyak niyang ang wika ay hindi magiging hadlang kundi tulay patungo sa edukasyon, oportunidad, at pandaigdigang pakikilahok.
Pagkilala sa Kababaihang Humuhubog sa AI para sa Kabutihan
Si Lamentillo ay kabilang sa anim na kahanga-hangang kababaihan na pinarangalan sa She Shapes AI Global Awards, na lahat ay nagpapakita kung paano maaaring gamitin ang AI bilang pwersa para sa positibong pagbabago:
- Alicia Combaz (AI & Democracy Award) – Tagapagtatag at CEO ng Make.org, gumagamit ng AI-powered civic engagement upang bigyan ng boses ang mahigit 10 milyong mamamayan sa paghubog ng pampublikong patakaran.
- Branka Panic (AI & Peace Award) – Tagapagtatag ng AI for Peace, bumubuo ng AI-driven solutions upang labanan ang hate speech, palakasin ang mga imbestigasyon sa karapatang pantao, at pagbutihin ang mga early warning system sa mga lugar ng sigalot.
- Diana Gutierrez (AI & Nature Award) – Tagapagtatag at CEO ng Optim.ai, nangunguna sa mga inisyatiba upang sukatin at bawasan ang epekto ng AI sa kapaligiran gamit ang mga kasangkapan tulad ng GreenIMPACT Calculator.
- Jenny Romano (AI & Media Award) – Cofounder at CEO ng The Newsroom, bumubuo ng AI tools na tumutulong sa mga mamamahayag na i-verify at i-map ang impormasyon, upang mapabuti ang transparency at katumpakan sa pandaigdigang pagbabalita.
- Dr. Elizabeth M. Adams (AI & Thought Leadership Award) – Isang pandaigdigang eksperto sa responsableng AI policy at ethics, gumagawa ng mga hakbang upang ipairal ang makatarungang AI frameworks at isulong ang pakikipag-ugnayan ng mga policymaker.
Paglikha ng Mas Makatarungan at Inklusibong Kinabukasan para sa AI
Ang She Shapes AI Awards ay isang opisyal na kinikilalang kaganapan ng Paris 2025 AI Action Summit, na nagpapalakas ng panawagan para sa iba’t ibang boses sa paghubog ng pandaigdigang AI policy at innovation.
Ipinapakita ng pagkapanalo ni Lamentillo ang lumalawak na kilusan patungo sa mga AI-driven solutions na inuuna ang mga tao, ang planeta, at ang kaunlaran. Sa pamamagitan ng pagsasama ng mga inisyatiba mula sa grassroots hanggang sa pandaigdigang saklaw, siya at ang kanyang kapwa awardees ay nagpapatunay na ang hinaharap ng AI ay kailangang maging makatarungan, etikal, at abot-kamay para sa lahat.
