Sinabi ng Malacañang na ipinapaubaya na nito sa Commission on Elections (Comelec) ang pagpapatunay na walang iregularidad sa nakaraang pang-lokal at pambansang halalan noong Mayo 9.
Ang pahayag na ito ay sinabi ni acting presidential spokesperson at Communications Secretary Martin Andanar matapos sabihin ng International Observer Mission (IOM) ng International Coalition for Human Rights in the Philippines (ICHRP) na ang kamakailang mga botohan ay hindi libre at patas.
Inulit ni Andanar ang sinabi ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte, na naniniwala siyang walang dayaan o iba pang iregularidad sa pagboto sa mga kamakailang botohan.
"We reiterate what President Rodrigo Roa Duterte said during his May 11, 2022 Talk to the People Address that there are no voting irregularities. Let us respect the outcome of the election and give chance to the winning candidates to fulfill their campaign platform," ani Andanar.
Pahihintulutan aniya ng Palasyo ang Comelec na tumugon sa mga alegasyon ng IOM upang alisin ang mga pagdududa ng ilang bahagi tulad ng Philippine Election 2022 International Observer Mission, na nagsasabing hindi naabot ang pamantayan ng malaya at patas na eleksyon noong Mayo 9.
Nauna nang sinabi ng IOM na naglagay sila ng mga tagamasid mula sa unang linggo ng Abril upang idokumento ang kasalukuyang kampanya, ang boto at ang mga resulta sa Central Luzon, National Capital Region (NCR), Southern Luzon, Central Visayas, Western Visayas, at Mindanao.
Sinabi ng Komisyoner ng IOM at Parliamentarian ng Belgian na si Séverine De Laveleye na ang kinalabasan ng mga botohan ay nagmumungkahi ng patuloy na pag-anod patungo sa panunupil, kawalan ng parusa ng estado at terorismo ng estado.
Ani De Laveleye, ang pambansang halalan sa Pilipinas ngayong 2022 ay hindi malaya at patas. Marami ang nasiraan ng electronic voting system kaysa dati, kasama ng talamak na pagbili ng boto, nakakagambalang antas ng estado at militar na isinaayos ng red-tagging ng mga kandidato at partido kabilang ang maraming insidente ng nakamamatay na karahasan.
Dagdag pa ni De Laveleye na ang mga botante ay tinanggihan ng access sa maaasahang impormasyon, access sa mga lugar ng pagboto nang walang pananakot, at isang kapani-paniwalang sistema ng pagbibilang ng boto.
Iniulat din ng IOM ang mga paglabag sa karapatang pantao na may kaugnayan sa halalan mula Marso 15, na binanggit ang unang pampulitikang pagpatay na may kaugnayan sa halalan na naganap sa Sorsogon, Bicol Region, noong Enero 15.
Halos 1,900 vote-counting machines (VCMs) sa buong bansa ang nag-malfunction noong Mayo 9. Naresolba ang ilang aberya sa site habang ang ibang mga VCM ay kailangang palitan.
Ang mga aberya na ito ay naantala ang pagsasagawa ng mga botohan ngayong taon kung saan maraming mga botante ang nakapila pa rin sa pagboto ng kanilang mga boto pasado alas-7 ng gabi, kung kailan dapat magsara ang mga presinto ng botohan.