AFP
Ginawa ng CIA ang unang kilalang pagtatangka na patayin ang isang pinuno ng rebolusyong Cuban noong 1960, nang mag-aalok ng $10,000 sa isang pilotong maglilipad kay Raul Castro mula sa Prague patungong Havana upang ayusin ang isang "accident," ayon sa declassified documents na inilathala noong Biyernes.
Mahigit 40 unggoy, nakatakas sa isang research compound sa South Carolina
Ang piloto na si Jose Raul Martinez, na ni-recruit ng CIA, ay humingi - at nakatanggap - ng katiyakan mula sa ahensya na pag-aaralin sa unibersidad ang kanyang dalawang anak na lalaki kung siya ay namatay sa operasyon, ayon sa mga dokumentong inilathala ng Washington -based National Security Archive research institute.
Matapos umalis si Martinez patungong Prague, sinabi ng punong tanggapan ng CIA sa United States sa istasyon ng Havana na kanselahin ang misyon.
"Do not pursue," nakasaad sa cable. "Would like to drop matter."
Sa puntong iyon, ang piloto ay wala nang contact. Nang siya ay bumalik sa Cuba, sinabi ni Martinez sa kanyang handler na "he had no opportunity to arrange an accident such as we had discussed."
Ang plano ay inilabas habang si Castro, ang 89 taong gulang na kapatid ng yumaong rebolusyonaryong pinuno na si Fidel Castro, ay naghahanda na iwanan ang politika ng Cuban sa pamamagitan ng pagbaba bilang pinuno ng pinakamakapangyarihang Community Party ng Cuba.
Ang pag-alis ni Raul ay nagtapos sa halos anim na dekada na paghawak ng kapangyarihan ng pamilya sa Cuba na nagsimula noong 1959.
Ang renda ay magpapasa ngayon sa 60-taong-gulang na si Miguel Diaz-Canel, na nagsilbi bilang pangulo ng Cuba mula pa noong 2018.
"These documents remind us of a dark and sinister past in US operations against the Cuban revolution," sinabi ni National Security Archive analyst Peter Kornbluh sa AFP.
"As the Castro era officially comes to an end, US policymakers have the opportunity to leave this historical baggage behind and engage Cuba's post-Castro future."
Tinutulan ni Fidel Castro ang 11 mga pangulo ng Amerika at nakaligtas sa maraming pakana ng pagpatay - 638 ayon sa Guinness World Records - pati na rin ang isang nabigong pagtatangka noong 1961 ng 1,400 na kontra-Castro na Cubans, na sinanay at pinondohan ng CIA, upang makarating sa Bay of Pigs sa pagtatangkang ibagsak ang rehimeng komunista.
