Ang15 buwan na ibinigay kay Speaker Alan Peter Cayetano sa kasunduang 15-21 nila ni Marinduque Rep. Lord Allan Velasco ay malapit nang magwakas. Sa ilalim ng kasunduang iyon, si Cayetano ay dapat manilbihan ng 15 buwan at si Velasco 21 buwan. Ang 15 buwan ni Cayetano ay magtatapos sa susunod na buwan, Oktubre.

Ang kasunduang 15-21 na iyon ay ipinagkasundo ni Pangulong Rodrigo Duterte nang ang mga myembro ng bagong ika-18 Kongreso ay hindi makabuo ng kasunduan nang mag-isa. Walang nag-iisang nangingibabaw na partido sa 297-miyembrong House of Representatives nang magpulong ito sa kauna-unahang pagkakataon matapos ang halalang 2018.

Ang pinakamalaki ay ang PDP-Laban ng Pangulo na mayroong 94 na miyembro. Sumusunod ay tatlong partido na pangkalahatang sumusuporta sa administrasyon — ang Nacionallsta Party (NP) na may 37 miyembro, Nationalist People’s Coalition (NPC) na may 33, at National Unity Party (NUP) na may 28. Mayroong dalawang pangkalahatang mga partido ng oposisyon - ang Liberal Party (LP) na may 18 miyembro ng Kamara at Lakas na may lima. Maraming nahalal ng maliliit na samahan. At mayroong 60 party-list na kinatawan.

Pinakiusapan si Pangulong Duterte na tulungan malutas ang problema at bumuo siya siya ng isang compromise agreement - ang unang 15 buwan para kay Cayetano ng NP at sa susunod na 21 buwan para kay Velasco ng PDP-Laban. Naging maayos ang arrangement at minsan sa nakalipas, nagsimulang pag-usapan ng ilang kongresista na ipagpatuloy ang kasalukuyang arrangement.

Nitong nakaraang Lunes, sinabi ni Speaker Cayetano na maaaring bahala na rito si Pangulong Duterte. Siya mismo ang nagsabing magtutuon siya sa pagsusulong sa mga pangangailangan ng Kamara ngayong Setyembre at Oktubre, partikular ang pambansang badyet.

Sa isip, ang Kamara ay dapat na gumawa ng sarili nitong mga desisyon sa pamumuno nito. Hiniling ang tulong ng Pangulo noong 2018 dahil ang mga nangungunang partido sa Kongreso ay hindi maaaring sumang-ayon nang mag-isa. Naisip niya ang isang panukalang kompromiso na 15-21 na tinanggap ng Kamara. At ang pag-aayos ay mukhang mahusay na gumana.

Dapat bang magpatuloy ang kompromiso na 15-21 ngayon na natatapos ang unang bahagi nito? Iyon ay saklaw ng mga karapatan ng Kamara upang magpasya. Sa isip, dapat ay makapagpasya ito sa simula pa lamang, nang hindi humingi ng tulong kay Pangulong Duterte. Hindi ito naging mabuting pahiwatig tungkol sa Kamara bilang isang independiyenteng lupon sa ilalim ng Konstitusyon.

Muli ay mayroong pag-uusap tungkol sa paghingi kay Pangulong Duterte na gumitna. Ito ay maaaring maging makatotohanang bagay na dapat gawin, kung isasaalang-alang ang kanyang pangkalahatang malakas na pamumuno at impluwensya sa karamihan sa mga kongresista at kanilang mga nasasakupan.

Ngunit kahit na upang magbigay pugay sa constitutional principle ng paghihiwalay ng mga kapangyarihan, na ang Kongreso ay isang independiyenteng lupon tulad ng Ehekutibo at Hudikatura, inaasahan namin na ang Kamara ay makapagpapasya ng sarili nitong tanong sa pamumuno.